Het hermetisme is een filosofisch en esoterisch systeem gebaseerd op de leer die wordt toegeschreven aan Hermes Trismegistus, een mythische figuur die aspecten combineert van de Egyptische god Thoth en de Griekse god Hermes.
Zijn geschriften en leringen hebben door de geschiedenis heen verschillende spirituele, filosofische en occultistische tradities beïnvloed.
Oorsprong van het hermetisme
Wie was Hermes Trismegistus?
Hermes Trismegistus betekent “Hermes Driemaal Groot” en vertegenwoordigt de samensmelting van:
Thoth, de Egyptische god van wijsheid, schrijven en magie;
Hermes, de Griekse god van communicatie, kennis en alchemie.
Hoewel zijn bestaan legendarisch is, werden de hermetische teksten geschreven tussen de 2e en 3e eeuw na Christus, waarschijnlijk door neoplatonische en gnostische filosofen die Egyptische, Griekse en mystieke gedachten wilden combineren.
Hermetische teksten
De leer van het hermetisme is vastgelegd in fundamentele werken zoals:
1. Corpus Hermeticum
Een verzameling van 17 traktaten geschreven in het Oudgrieks, die onderwerpen behandelen zoals de aard van het universum, de goddelijke geest en de spirituele reis van de mens.
Ze leren dat ware kennis leidt tot verlichting en eenheid met het goddelijke.
2. Smaragden Tafel
Een van de meest mysterieuze en beroemde hermetische teksten.
Bevat de iconische zin: “Zo boven, zo beneden”, die het idee van overeenkomst tussen het macrocosmos (universum) en het microcosmos (de mens) uitdrukt.
Dient als basis voor de alchemie en wordt geïnterpreteerd als een gids voor zowel spirituele als materiële transformatie.
3. De Kybalion
Een modern boek (1908) geschreven door onbekende auteurs, bekend als “De Drie Ingewijden”.
Systematiseert het hermetisme in de Zeven Hermetische Principes.
De 7 Hermetische Principes (De Kybalion)
De hermetische principes beschrijven de universele wetten die het universum en de menselijke geest beheersen:
1 – Mentalisme
“Het Al is Geest; het universum is mentaal.” → Alles in het universum wordt gecreëerd en ondersteund door de kosmische geest.
2 – Overeenkomst
“Zo boven, zo beneden.” → Er is een verbinding tussen alle dingen, van het micro- tot het macrocosmos.
3 – Trilling
“Niets is in rust; alles beweegt en vibreert.” → Alles in het universum is energie in beweging.
4 – Polariteit
“Alles heeft zijn tegenpool; uitersten raken elkaar.” → Licht en duisternis, goed en kwaad, warmte en kou zijn manifestaties van dezelfde essentie.
5 – Ritme
“Alles heeft zijn eb en vloed.” → Het leven volgt natuurlijke cycli, zoals getijden, seizoenen en maanfases.
6 – Oorzaak en gevolg
“Niets gebeurt toevallig.” → Elke actie heeft een reactie; er bestaan geen toevalligheden.
7 – Geslacht
“Alles heeft een mannelijk en vrouwelijk principe.” → Het mannelijke vertegenwoordigt actie; het vrouwelijke ontvankelijkheid. Beide coëxisteren.
De invloed van het hermetisme in de geschiedenis
Het hermetisme heeft verschillende tradities beïnvloed, waaronder:
Gnosticisme
Een spirituele beweging die geloofde dat kennis (gnosis) de ziel bevrijdde van de materiële illusie.
Alchemie
Zocht naar de transmutatie van gewone metalen in goud en de “Steen der Wijzen”, een metafoor voor spirituele verlichting.
Kabbala en Joodse mystiek
Het concept van overeenkomst tussen spirituele en materiële werelden werd geïntegreerd in het kabbalistische denken.
Occultisme en geheime genootschappen
Bewegingen zoals de Rozenkruisers, vrijmetselarij en theosofie namen hermetische leringen op in hun filosofieën.
Renaissance en moderne filosofie
Denkers zoals Marsilio Ficino en Giordano Bruno herontdekten het hermetisme en beïnvloedden wetenschap, filosofie en kunst.
Hermetisme vandaag
Het hermetisme wordt nog steeds bestudeerd en toegepast in verschillende gebieden zoals:
Spiritualiteit (zelfkennis, meditatie)
Psychologie (Jung koppelde archetypen aan het hermetisme)
De Wet van Aantrekking en metafysica (mentalisme en trilling beïnvloeden moderne concepten van manifestatie)
Wat leert het hermetisme ons?
Het hermetisme suggereert dat het universum wordt beheerst door onveranderlijke wetten en dat we, door deze te begrijpen, spiritueel kunnen evolueren. De leer legt de nadruk op het belang van kennis, reflectie en de verbinding tussen de mens en het universum.
Deze inhoud is gemaakt met behulp van AI en gecontroleerd door de redactie.
